Xét nghiệm Aldosterone là một xét nghiệm sinh hóa quan trọng giúp đánh giá hoạt động của tuyến thượng thận, từ đó hỗ trợ chẩn đoán các rối loạn về huyết áp, cân bằng muối – nước và điện giải trong cơ thể.
Tại Phòng khám Chẩn đoán Medic Sài Gòn, xét nghiệm này được thực hiện bằng quy trình chuẩn xác, trang thiết bị hiện đại và đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm, giúp bác sĩ phát hiện sớm các tình trạng cường Aldosterone tiên phát, thứ phát hoặc suy tuyến thượng thận.
1. Aldosterone là gì?
Aldosterone là một hormone steroid được sản xuất bởi vỏ tuyến thượng thận – cơ quan nhỏ nằm phía trên hai quả thận.
Hormone này có vai trò điều hòa cân bằng Natri (Na⁺) và Kali (K⁺) trong máu, từ đó duy trì thể tích tuần hoàn và huyết áp ổn định.
Cụ thể, Aldosterone hoạt động bằng cách:
- Tăng tái hấp thu Natri và nước tại ống thận.
- Tăng thải Kali ra ngoài qua nước tiểu.
Nhờ đó, hormone này đóng vai trò thiết yếu trong việc giữ ổn định huyết áp, thể tích máu và cân bằng điện giải nội môi.
Xét nghiệm Aldosterone và ý nghĩa trong chẩn đoán bệnh lý
Tuy nhiên, khi tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều hoặc quá ít Aldosterone, cơ thể có thể rơi vào tình trạng cường Aldosterone hoặc suy giảm Aldosterone, dẫn đến rối loạn nước – điện giải và huyết áp bất thường.
2. Aldosterone tăng ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?
Khi nồng độ Aldosterone trong máu tăng cao, cơ thể sẽ giữ lại quá nhiều muối và nước, đồng thời thải quá mức Kali, gây ra hai rối loạn chính sau:
1. Tăng huyết áp (Cao huyết áp)
Do tăng hấp thu Natri và giữ nước, thể tích máu trong cơ thể tăng, khiến huyết áp động mạch tăng cao.
Nếu tình trạng này kéo dài mà không được kiểm soát, người bệnh có nguy cơ bị tổn thương mạch máu, tim và thận, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:
- Đột quỵ
- Nhồi máu cơ tim
- Suy tim hoặc bệnh thận mạn tính
2. Hạ Kali máu (Hypokalemia)
Lượng Kali trong máu giảm xuống bất thường do Aldosterone kích thích thải quá nhiều qua nước tiểu.
Thiếu Kali có thể gây:
- Yếu cơ, chuột rút, mệt mỏi.
- Rối loạn nhịp tim nguy hiểm.
- Co giật hoặc liệt cơ trong trường hợp nặng.
Việc phát hiện sớm và kiểm tra nồng độ Aldosterone giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây tăng huyết áp và điều chỉnh điều trị kịp thời, đặc biệt ở người trẻ bị tăng huyết áp không rõ nguyên nhân.
Xem thêm:
Xét nghiệm Catecholamine phát hiện rối loạn hormone tuyến thượng thận tại Medic Sài Gòn
3. Khi nào cần thực hiện xét nghiệm Aldosterone?
Xét nghiệm Aldosterone được bác sĩ chỉ định trong nhiều trường hợp nhằm đánh giá hoạt động của tuyến thượng thận và tìm nguyên nhân của rối loạn huyết áp hoặc điện giải.
Khi nào cần thực hiện xét nghiệm Aldosterone ?
Các trường hợp nên xét nghiệm Aldosterone bao gồm:
Chẩn đoán cường Aldosterone tiên phát hoặc thứ phát:
Giúp xác định liệu tuyến thượng thận có đang sản xuất quá mức hormone này hay không.
Đánh giá chức năng tuyến thượng thận:
Kiểm tra khả năng tiết Aldosterone của vỏ thượng thận trong các rối loạn nội tiết.
Phân biệt các rối loạn nước và điện giải:
Khi người bệnh có biểu hiện giữ nước, phù, hạ Kali, hoặc tăng Natri trong máu.
Rối loạn huyết áp không rõ nguyên nhân:
Đặc biệt là người trẻ tuổi bị tăng huyết áp, không đáp ứng với điều trị thông thường.
Hạ huyết áp tư thế (Orthostatic hypotension):
Khi huyết áp giảm đột ngột mỗi khi thay đổi tư thế từ ngồi hoặc nằm sang đứng.
Khi có nghi ngờ sản xuất quá mức Aldosterone:
Kèm theo triệu chứng hạ Kali máu, mệt mỏi, tiểu nhiều, chuột rút, hoặc yếu cơ.
Khi có biểu hiện suy giảm hoạt động tuyến thượng thận (Addison):
Bao gồm mệt mỏi, tụt huyết áp, sạm da, chán ăn, giảm cân không rõ nguyên nhân.
4. Xét nghiệm Aldosterone được thực hiện bằng mẫu gì?
Tùy vào mục đích chẩn đoán, xét nghiệm Aldosterone có thể được tiến hành bằng mẫu máu hoặc mẫu nước tiểu 24 giờ.
Tại Medic Sài Gòn – Đà Nẵng, cả hai phương pháp đều được áp dụng linh hoạt, với quy trình lấy mẫu và bảo quản tuân thủ chuẩn quốc tế, đảm bảo độ chính xác cao.
4.1. Xét nghiệm Aldosterone bằng mẫu máu
Loại mẫu: Huyết tương hoặc huyết thanh.
Xét nghiệm Aldosterone bằng mẫu máu
Yêu cầu trước khi lấy mẫu:
- Nghỉ ngơi ít nhất 30 phút trước khi lấy máu.
- Có thể lấy mẫu ở tư thế nằm hoặc đứng, tùy theo chỉ định của bác sĩ (vì tư thế ảnh hưởng đến nồng độ Aldosterone).
Sau khi lấy máu, mẫu cần được xử lý và chạy ngay trên hệ thống phân tích để đảm bảo kết quả chính xác.
Phương pháp này thường được sử dụng để đo trực tiếp nồng độ Aldosterone trong máu, đồng thời kết hợp với định lượng Renin huyết tương nhằm tính tỷ lệ Aldosterone/Renin (ARR) – một chỉ số quan trọng trong chẩn đoán cường Aldosterone tiên phát.
4.2. Xét nghiệm Aldosterone bằng mẫu nước tiểu 24 giờ
Loại mẫu: Nước tiểu thu thập trong vòng 24 giờ liên tục.
Cách lấy mẫu:
- Dùng bình chứa vô trùng, có sẵn chất bảo quản acid acetic 50% để ngăn enzyme phá hủy hormone.
- Bắt đầu thu mẫu từ sau lần đi tiểu đầu tiên trong buổi sáng và thu toàn bộ lượng nước tiểu trong 24 giờ tiếp theo.
- Ghi chú thời gian chính xác bắt đầu và kết thúc.
Phương pháp này giúp đánh giá tổng lượng Aldosterone được thải qua nước tiểu, phản ánh mức sản xuất hormone trung bình trong ngày – đặc biệt hữu ích khi theo dõi chức năng thượng thận trong các rối loạn điện giải mạn tính.
5. Ý nghĩa lâm sàng của kết quả xét nghiệm Aldosterone
| Kết quả | Ý nghĩa lâm sàng |
|---|---|
| Aldosterone tăng cao | Cường Aldosteron tiên phát (u tuyến thượng thận, tăng sản vỏ thượng thận), cường Aldosteron thứ phát (hẹp động mạch thận, xơ gan, suy tim, hội chứng thận hư) |
| Aldosterone giảm thấp | Suy tuyến thượng thận (bệnh Addison), dùng thuốc lợi tiểu, giảm natri máu kéo dài hoặc rối loạn thăng bằng nước – điện giải |
Việc diễn giải kết quả cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc tim mạch, vì nồng độ Aldosterone có thể thay đổi theo tư thế lấy mẫu, chế độ ăn, thuốc đang dùng, hoặc giờ lấy mẫu.
Có thể bạn cần:
Xét nghiệm Aldosterone là xét nghiệm quan trọng trong việc đánh giá chức năng tuyến thượng thận, giúp phát hiện sớm nguyên nhân của tăng huyết áp, rối loạn điện giải hoặc suy thượng thận.
Tại Phòng khám Chẩn đoán Medic Sài Gòn – Đà Nẵng, quy trình xét nghiệm được thực hiện chuẩn xác, nhanh chóng và an toàn – mang đến kết quả đáng tin cậy để bác sĩ đưa ra chẩn đoán và hướng điều trị tối ưu nhất cho từng bệnh nhân.
