Trong số các xét nghiệm giúp phát hiện sớm bệnh lý tự miễn, xét nghiệm ANA (Antinuclear Antibody) được xem là một trong những công cụ sàng lọc quan trọng hiện nay. Xét nghiệm này giúp phát hiện kháng thể kháng nhân – ANA, một loại kháng thể đặc trưng xuất hiện khi hệ miễn dịch của cơ thể bị rối loạn và bắt đầu “tấn công nhầm” chính mô và tế bào của mình. Tại Phòng khám Chẩn đoán Medic Sài Gòn, xét nghiệm ANA được thực hiện bằng công nghệ hiện đại cho kết quả nhanh chóng và độ chính xác cao, giúp hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán sớm các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì, hội chứng Sjögren, viêm đa cơ, bệnh mô liên kết hỗn hợp (MCTD),…
1. Vai trò của xét nghiệm ANA trong chẩn đoán bệnh tự miễn
Hệ miễn dịch có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố gây hại như vi khuẩn, virus hoặc tế bào bất thường. Tuy nhiên, ở một số người, hệ thống này hoạt động sai lệch, tạo ra phản ứng tự miễn dịch – tức là hệ miễn dịch nhầm lẫn các tế bào bình thường là “đối tượng lạ” và tấn công chúng.
Vai trò của xét nghiệm ANA trong chẩn đoán bệnh tự miễn
Lúc này, cơ thể sản xuất ra các kháng thể kháng nhân (ANA) – những protein tự miễn nhắm vào cấu trúc nhân của tế bào. Việc phát hiện sự hiện diện của các kháng thể này trong máu thông qua xét nghiệm ANA giúp bác sĩ nghi ngờ hoặc khẳng định tình trạng tự miễn đang xảy ra.
Một kết quả ANA dương tính có thể gợi ý rằng hệ miễn dịch đang hoạt động bất thường và liên quan đến các bệnh lý tự miễn như:
- Lupus ban đỏ hệ thống (SLE)
- Viêm khớp dạng thấp (RA)
- Xơ cứng bì
- Hội chứng Sjögren
- Viêm da – cơ, viêm đa cơ
- Hội chứng mô liên kết hỗn hợp (MCTD)
Tuy nhiên, không phải lúc nào ANA dương tính cũng đồng nghĩa với bệnh lý. Một số người hoàn toàn khỏe mạnh, đặc biệt là người cao tuổi, vẫn có thể có ANA dương tính ở mức thấp mà không có biểu hiện bệnh. Do đó, việc đọc và diễn giải kết quả ANA cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, dựa trên tổng hợp các triệu chứng lâm sàng, tiền sử và các xét nghiệm bổ sung khác.
2. Các phương pháp xét nghiệm ANA hiện nay
Hiện nay, tại Medic Sài Gòn – Đà Nẵng, xét nghiệm ANA được tiến hành chủ yếu bằng phương pháp huỳnh quang gián tiếp (FANA – Fluorescent Antinuclear Antibody), vốn được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong phát hiện kháng thể kháng nhân.
Quy trình thực hiện:
- Lấy mẫu máu tĩnh mạch tại khu vực cánh tay của người bệnh.
- Mẫu máu được xử lý trong phòng xét nghiệm, tách huyết thanh chứa kháng thể.
- Huyết thanh này được cho phản ứng với tế bào nền (thường là tế bào HEp-2).
- Nếu có kháng thể kháng nhân, chúng sẽ gắn vào tế bào và phát sáng khi quan sát dưới kính hiển vi huỳnh quang.
Ưu điểm của phương pháp huỳnh quang:
- Độ nhạy cao: Hầu hết các bệnh nhân lupus (trên 95%) có ANA dương tính.
- Hỗ trợ chẩn đoán định hướng: Dựa trên kiểu huỳnh quang (hạt mịn, đồng nhất, rìa, nhân con…), bác sĩ có thể suy đoán loại bệnh tự miễn cụ thể.
- Thời gian trả kết quả nhanh: Chỉ trong vòng 1 – 2 ngày làm việc.
Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt, xét nghiệm ANA có thể được thực hiện bằng phương pháp miễn dịch enzyme (ELISA) để định lượng kháng thể cụ thể, giúp đánh giá mức độ phản ứng tự miễn đang diễn ra.
3. Những ai cần thực hiện xét nghiệm ANA?
Xét nghiệm ANA được thực hiện cho các đối tượng sau:
3.1. Người có triệu chứng nghi ngờ bệnh lupus ban đỏ hệ thống (SLE)
- Phát ban dạng “cánh bướm” ở mặt (gò má, sống mũi).
- Da nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, dễ nổi mẩn hoặc đỏ rát.
- Rụng tóc nhiều, loét miệng tái phát.
- Đau khớp hoặc viêm nhiều khớp nhỏ kéo dài.
- Sốt nhẹ, mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Dấu hiệu tổn thương thận (phù, tiểu đạm, tiểu máu).
- Rối loạn huyết học (thiếu máu, giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu).
Người có triệu chứng nghi ngờ bệnh lupus ban đỏ hệ thống nên thực hiện xét nghiệm ANA
3.2. Người có biểu hiện nghi ngờ bệnh mô liên kết khác
- Viêm khớp dạng thấp (RA): sưng đau khớp kéo dài, cứng khớp buổi sáng.
- Xơ cứng bì: da dày, cứng, giảm đàn hồi, đặc biệt ở tay và mặt.
- Viêm da – cơ, viêm đa cơ: yếu cơ, phát ban tím quanh mắt hoặc khớp.
- Hội chứng Sjögren: khô mắt, khô miệng kéo dài.
- Hội chứng hỗn hợp mô liên kết (MCTD): xuất hiện cùng lúc nhiều biểu hiện chồng lấp của các bệnh tự miễn kể trên.
3.3. Người có kết quả xét nghiệm bất thường không giải thích được
- Tốc độ lắng máu (ESR) hoặc CRP tăng cao kéo dài mà không rõ nguyên nhân.
- Giảm tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu) không do thiếu máu dinh dưỡng hoặc nhiễm trùng.
- Có protein niệu, tiểu máu vi thể nhưng không do bệnh thận thông thường.
- Kết quả xét nghiệm tự miễn khác dương tính, chẳng hạn như anti-dsDNA, anti-Sm, anti-RNP…
Trong các trường hợp này, xét nghiệm ANA được chỉ định nhằm định hướng chẩn đoán sớm và chính xác, giúp bác sĩ phát hiện sớm các bệnh tự miễn tiềm ẩn, từ đó có hướng điều trị kịp thời.
4. Lợi ích khi thực hiện xét nghiệm ANA tại Medic Sài Gòn
Xét nghiệm ANA là xét nghiệm chuyên sâu có nhiều ưu điểm vượt trội khi thực hiện:
- Độ chính xác cao: Áp dụng kỹ thuật huỳnh quang gián tiếp hiện đại, kết hợp phân tích tự động hóa giúp hạn chế sai số.
- Bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm: Đội ngũ chuyên gia nội tổng quát, miễn dịch – tự miễn nhiều năm kinh nghiệm, trực tiếp đọc kết quả và tư vấn hướng xử lý phù hợp.
- Quy trình an toàn – nhanh gọn: Lấy mẫu máu nhẹ nhàng, không cần nhịn ăn, trả kết quả nhanh trong ngày.
- Tư vấn toàn diện sau xét nghiệm: Giúp người bệnh hiểu rõ ý nghĩa kết quả, đồng thời hướng dẫn làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu nếu cần (anti-dsDNA, anti-ENA panel, anti-Sm…).
- Chi phí hợp lý – dịch vụ chuyên nghiệp: Phù hợp cho cả người Việt Nam và khách nước ngoài đang sinh sống tại Đà Nẵng.
5. Những lưu ý khi làm xét nghiệm ANA
Khi thực hiện xét nghiệm kháng nhân ANA người bệnh cần lưu ý đến những vấn đề sau:
- Bạn không cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm.
- Hãy thông báo với bác sĩ nếu bạn đang sử dụng thuốc kháng viêm, kháng sinh hoặc thuốc điều trị mãn tính, vì chúng có thể làm thay đổi kết quả.
- Kết quả ANA dương tính không khẳng định chắc chắn có bệnh tự miễn; cần kết hợp thêm thăm khám, tiền sử và các xét nghiệm chuyên sâu khác.
- ANA âm tính cũng không loại trừ hoàn toàn bệnh tự miễn – trong một số trường hợp hiếm, người bệnh vẫn có thể mắc lupus hoặc hội chứng Sjögren dù kết quả âm tính.
Sau khi có kết quả, bác sĩ của Phòng khám Medic Sài Gòn Đà Nẵng sẽ tư vấn chi tiết, giải thích ý nghĩa từng chỉ số và đề xuất hướng theo dõi hoặc điều trị phù hợp.
Kết luận
Xét nghiệm ANA là một trong những bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình chẩn đoán bệnh tự miễn. Việc phát hiện sớm sự hiện diện của kháng thể kháng nhân giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ, xác định bệnh lý nền và xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả, giảm thiểu biến chứng lâu dài.
Nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ hoặc kết quả xét nghiệm bất thường, hãy chủ động đến Phòng khám Chẩn đoán Medic Sài Gòn để được tư vấn và thực hiện xét nghiệm ANA. Với hệ thống thiết bị hiện đại, đội ngũ chuyên môn tận tâm và dịch vụ chuyên nghiệp, Medic Sài Gòn tại Đà Nẵng là địa chỉ đáng tin cậy trong chăm sóc sức khỏe và tầm soát bệnh tự miễn.
Phòng khám Chẩn đoán Medic Sài Gòn tại Đà Nẵng
- Hotline/Zalo: +84 914 496 516
- Website: https://phongkhammedic.com
- Email: phongkhammedicsg@gmail.com
